aktualności

Badanie wykazało, że w grupie wiekowej 50 lat i starszych niższy status społeczno-ekonomiczny był istotnie związany ze zwiększonym ryzykiem depresji. Wśród nich, niski poziom uczestnictwa w życiu społecznym i samotność odgrywają rolę pośredniczącą w związku przyczynowym między tymi dwoma czynnikami. Wyniki badań po raz pierwszy ujawniają mechanizm działania między czynnikami behawioralnymi psychospołecznymi i statusem społeczno-ekonomicznym a ryzykiem depresji u osób starszych, a także dostarczają ważnych dowodów naukowych wspierających formułowanie kompleksowych interwencji w zakresie zdrowia psychicznego u osób starszych, eliminację społecznych uwarunkowań zdrowia oraz przyspieszenie realizacji globalnych celów w zakresie zdrowego starzenia się.

Depresja jest głównym problemem zdrowia psychicznego, przyczyniającym się do globalnego obciążenia chorobami i główną przyczyną zgonów wśród osób z problemami zdrowia psychicznego. Kompleksowy Plan Działań na rzecz Zdrowia Psychicznego na lata 2013–2030, przyjęty przez WHO w 2013 r., podkreśla kluczowe kroki w celu zapewnienia odpowiednich interwencji osobom z zaburzeniami psychicznymi, w tym osobom z depresją. Depresja jest powszechna wśród osób starszych, ale w dużej mierze pozostaje niezdiagnozowana i nieleczona. Badania wykazały, że depresja w podeszłym wieku jest silnie związana z pogorszeniem funkcji poznawczych i ryzykiem chorób sercowo-naczyniowych. Status społeczno-ekonomiczny, aktywność społeczna i samotność były niezależnie powiązane z rozwojem depresji, ale ich łączne skutki i specyficzne mechanizmy nie są jasne. W kontekście globalnego starzenia się społeczeństwa istnieje pilna potrzeba wyjaśnienia społecznych uwarunkowań zdrowia depresji w podeszłym wieku i ich mechanizmów.

Niniejsze badanie jest populacyjnym, międzykrajowym badaniem kohortowym wykorzystującym dane z pięciu ogólnokrajowych reprezentatywnych badań ankietowych osób starszych w 24 krajach (przeprowadzonych od 15 lutego 2008 r. do 27 lutego 2019 r.), w tym Health and Retirement Study, krajowego badania Health and Retirement Study. HRS, the English Longitudinal Study of Ageing, ELSA, the Survey of Health, Ageing and Retirement in Europe, The Survey of Health, Ageing and Retirement in Europe, China Health and Retirement Longitudinal Study, The China Health and Retirement Longitudinal Study, CHARLS i Mexican Health and Ageing Study (MHAS). Badanie objęło uczestników w wieku 50 lat i starszych na początku badania, którzy podali informacje na temat swojego statusu społeczno-ekonomicznego, aktywności społecznej i poczucia samotności i z którymi przeprowadzono co najmniej dwa wywiady; Uczestnicy, którzy mieli objawy depresyjne na początku badania, ci, u których brakowało danych dotyczących objawów depresyjnych i zmiennych współzależnych, oraz ci, u których ich nie było, zostali wykluczeni. Na podstawie dochodów gospodarstwa domowego, wykształcenia i statusu zatrudnienia, metoda analizy kategorii bazowych została wykorzystana do zdefiniowania statusu społeczno-ekonomicznego jako wysokiego i niskiego. Depresję oceniano za pomocą Meksykańskiego Badania Zdrowia i Starzenia się (CES-D) lub EURO-D. Związek między statusem społeczno-ekonomicznym a depresją oszacowano za pomocą modelu proporcjonalnego hazardu Coxa, a połączone wyniki pięciu badań ankietowych uzyskano za pomocą modelu efektów losowych. W badaniu tym przeanalizowano dodatkowo łączny i interakcyjny wpływ statusu społeczno-ekonomicznego, aktywności społecznej i samotności na depresję oraz zbadano pośredniczący wpływ aktywności społecznej i samotności na status społeczno-ekonomiczny i depresję za pomocą analizy mediacji przyczynowej.

Po medianie 5-letniego okresu obserwacji, u 20 237 uczestników rozwinęła się depresja, ze wskaźnikiem zapadalności wynoszącym 7,2 (95% przedział ufności 4,4–10,0) na 100 osobolat. Po uwzględnieniu szeregu czynników zakłócających, analiza wykazała, że ​​uczestnicy o niższym statusie społeczno-ekonomicznym mieli wyższe ryzyko depresji w porównaniu z uczestnikami o wyższym statusie społeczno-ekonomicznym (połączony współczynnik ryzyka = 1,34; 95% CI: 1,23–1,44). Spośród związków między statusem społeczno-ekonomicznym a depresją, jedynie 6,12% (1,14–28,45) i 5,54% (0,71–27,62) było pośredniczone odpowiednio przez aktywność społeczną i samotność.

Zaobserwowano, że jedynie interakcja między statusem społeczno-ekonomicznym a samotnością miała istotny wpływ na depresję (skumulowany współczynnik ryzyka = 0,84; 0,79–0,90). W porównaniu z uczestnikami o wysokim statusie społeczno-ekonomicznym, którzy byli aktywni społecznie i nie samotni, uczestnicy o niskim statusie społeczno-ekonomicznym, którzy byli nieaktywni społecznie i samotni, mieli wyższe ryzyko depresji (skumulowany współczynnik ryzyka = 2,45; 2,08–2,82).

Bierność społeczna i samotność tylko częściowo pośredniczą w związku między statusem społeczno-ekonomicznym a depresją, co sugeruje, że oprócz interwencji ukierunkowanych na izolację społeczną i samotność, potrzebne są inne skuteczne środki w celu zmniejszenia ryzyka depresji u osób starszych. Co więcej, łączny wpływ statusu społeczno-ekonomicznego, aktywności społecznej i samotności podkreśla korzyści płynące z równoczesnych, zintegrowanych interwencji w celu zmniejszenia globalnego obciążenia depresją.